Wydana w 2005 roku trylogia szwedzkiego dziennikarza Stieg’a Larssona’a zatytułowana „Millenium” odniosła niewyobrażalny sukces i odcisnęła znaczne piętno na wszystkich jej czytelnikach.

Początkowym zamiarem, niestety, nieżyjącego już genialnego Stieg’a Larsson’a było stworzenie aż dziesięciu części powieści „Millenium”. Nagła śmierć autora zdegradowała jego ambitne plany. Udało mu się jedynie napisać trzy wybitne kryminały tej serii. Pierwsza część trylogii zatytułowana „Mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet” otwiera przed nami wrota do tajemniczego świata pełnego zdrad i intryg. Jej głównymi bohaterami są dziennikarz i wydawca magazynu „Millenium” Mikael Blomkvist oraz ekscentryczna reasercher’ka Lisabeth Salander. Całkiem sobie obcy ludzie spotykają się w najmniej oczekiwanym momencie swojego życia i otrzymują niecodzienne zadanie do wykonania dotyczące rozwiązania zagadki sprzed ponad trzydziestu lat i odnalezienia pewnej kobiety od dawna uznanej za zmarłą. Zagadkowe zniknięcie szesnastoletniej Harriet w miarę upływu czasu przemienia się w mroczną historię odkrywającą przed Lisabeth i Mikaelem tajemniczą przeszłość licznej rodziny Vangerów. Początkowo sprawa wydaje się być beznadziejna, ale ich determinacja i ogromna wiara we własne siły przyczyniają się nie tylko do rozstrzygnięcia mrożącej krew w żyłach tajemnicy, ale także do bliższego poznania siebie dwojga intrygujących bohaterów.

W drugim tomie trylogii zatytułowanej „Dziewczyna, która igrała z ogniem” Stieg Larsson umożliwia nam śledzenie dalszych losów emocjonujących przygód wykreowanych przez niego dwóch postaci, których losy ponownie się splatają. W tym tomie możemy bliżej poznać tajemniczą hackerkę, Lisabeth, która na skutek niefortunnego zbiegu okoliczności jest podejrzana o popełnienie ciężkiego przestępstwa i ścigana przez szwedzką policję. Jedyna osobą niewierzącą w jej winę jest Mikael, który rozpoczyna własne śledztwo narażając się tym samym na ogromne niebezpieczeństwo, bo oprócz policji Lisabeth ściga jeszcze ktoś inny… Powieśc kończy się w najbardziej jej kulminacyjnym momencie, co sprawia, że niemalże w tej samej chwili sięgamy po kolejny, niestety, ostatni już tom noszący tytuł ; „Zamek z piasku, który runął”.

To właśnie tutaj Stieg Larsson ujawnia nam swoje poglądy dotyczące szwedzkiego rządu, służb bezpieczeństwa i polityki w ogóle. Tom trzeci subtelnie zmienia charakter całej trylogii z rasowego kryminału w brytyjskim stylu na najwyższej klasy thriller polityczny. Zraniona w głowę Lisabeth trafia do szpitala, którego drzwi nie odstępuje na krok funkcjonariusz policji. Ponadto za ścianą jej szpitalnej celi leży nie tylko sprawca jej urazu, ale także, jak się później okazuje znienawidzony od lat ojciec dziewczyny. Z tego i wielu innych powodów Lisabeth grozi śmiertelne niebezpieczeństwo dlatego Mikael postanawia pomóc dziewczynie tym samym sięgając w jej mroczną i pełną bestialstwa przeszłość dowiadując się między innymi, iż kilkanaście lat temu została ubezwłasnowolniona przez państwo.

Niedokończona seria kryminalna Stieg’a Larsson’a z cyklu „Millenium” po przeczytaniu ostatniej strony pozostawia wiele do myślenia i daje pretekst do zadania sobie ogromu pytań dotyczących niewyjaśnionych losów głównych bohaterów. Ten niewidoczny defekt rekompensuje nam wspaniały i bogaty język, jakim posługuje się w trylogii. Autor w fenomenalny sposób stosuje gradację stopniowo odsłaniającą przed nami coraz to bardziej emocjonującą fabułę, na którą składają się ludzkie tajemnice, zdrady, intrygi, ale także szczera i bezwarunkowa miłość i przyjaźń dwojga ludzi. Larsson pokazuje nam szarą i beznamiętną rzeczywistość, w której rząd z premedytacją wyniszcza słabe społeczeństwo niskiego szczebla i gdzie urzędnicy o wysokiej randze mogą zupełnie wszystko w ogóle nie przejmując się wynikającymi z tego implikacjami.

Autor nie zanudza, lecz porywa. Nie prawi morałów, lecz subtelnie edukuje. Nie narzuca swoich poglądów, lecz pozwala kształtować własne. Trylogia przeczytana w zaledwie kilka dni niepozwalająca o sobie zapomnieć przez bardzo długo czas powinna stać się obowiązkową lekturą każdego miłośnika dobrych kryminałów. Polecam wszystkim. Bez wyjątków.