-Tyle pracujesz, odpocznij chociaż w weekend i wyłącz komputer – mówię do współlokatorki.
- A wiesz… tak tęsknię za dobry kryminałem – mówi.
Mówisz masz. Dobry kryminał. Recenzja. 

Trzy małe gipsowe małpki. Jedna zasłania sobie rękoma oczy, druga uszy, trzecia usta. Trzy mądre małpy. Małpki. Znak pochodzący z Japonii. Milczą, a mówią: „Nie widzę nic złego, nie słyszę nic złego, nie mówię nic złego”. Jakby po cichu przyzwalały na zło, jakby niczym nie wiedziały. Takie mądre, takie niewinne… Dlaczego więc wywołały tyle zamieszania?

 -„Chcę, żebyś je dla mnie ukradł”. Tak zaczyna się rozmowa z Charlie’go Howarda z pewnym tajemniczym Amerykaninem.  Klient posiada jedną gipsową małpkę, ale potrzebuje wszystkich trzech… Już sama prośba obrabowania kogoś z bezwartościowych figurek wydaje się być podejrzana. Jednak Charlie złodziej i pisarz kryminałów podejmuje się zadania… głownie z chęci zysku. Jest dobrym złodziejem, samoukiem w swoim „fachu”. Oficjalne żyje z pisania kryminałów. Sam dobrze wie na czym polega życie złodzieja dlatego jego książki  opisują historie tak… wiarygodne. Niestety nie potrafi szybko łączyć ze sobą faktów, co utrudnia mu nie tylko pisarską pracę…  Jednak z łatwością udaje się mu włamać do dwóch prywatnych mieszkań… problemy nadchodzą szybciej niż mogłoby się zdawać, ale prawdziwe i dużo większe kłopoty nie zaczynają się w czasie kradzieży, tylko się wraz z nagłą  śmiercią Amerykanina.

Jaką zleceniodawca miał przeszłość? Dlaczego figurki małpek były warte ogromnego ryzyka? Kim była ponura barmanka lubiąca legalne w Holandii narkotyki? I jaki miała związek ze sprawą? I jakie jest powiązanie małpek z zuchwałym włamaniem do sejfu jednej z największych holenderskich firm jubilerskich,  włamaniem o którym już (prawie) wszyscy zdążyli zapomnieć?

Wątki splatają się ze sobą i komplikują… akcja trzyma  czytelnika w napięciu do samego końca i bardzo zaskakuje. Każdy z bohaterów jest szary, ma zagadkową przeszłość, którą trudno odgadnąć ponieważ maski bardzo przywarły do twarzy.

Akcja powieści dzieje się w Amsterdamie. Miasto zostało opisane tak jak wygląda, tak jak mógł go zapamiętać każdy turysta (lub nawet turysta-złodziej): bary otwarte do późna, malownicze kamieniczki, kawiarenki przy Domu Anny Frank, szemrane dzielnice i słynne rowery których jest więcej niż samochodów:

„W Amsterdamie kradną rowery. Między innymi dlatego wszystkie są takie stare – nikt nie chce inwestować w coś, co w każdej chwili może zostać ukradzione. Najśmieszniejsze w tym jest to, ilu miejscowych nie ma nic przeciwko temu, by skradziony im rower zastępować skradzionym komu innemu. Kupują je od złodziei operujących na placu Dam, wiec interes kręci się w najlepsze. […] Złodziei rowerów jest tu niemało. […] Ja [kradnąc rower] wolę korzystać z wytrycha. Zresztą jeśli kłódka nie jest jakaś specjalna, zabiera mi to prawie tak mało czasu, jak użycie nożyc, a wytrych przecież łatwiej mieści się w kieszeni. W dodatku nie niszczę właścicielowi kłódki, wartej pewnie więcej niż sam rower”.  [1]

W historii Charlie’go można znaleźć wiele podobnych perełek dotyczących holenderskiej mentalności opisanych w zabawny i lekko ironiczny sposób.  Również wtrącenia i opisy „zawodu” złodzieja opisane są awanturniczym  tonie. Nie jest trudne uśmiechnąć się do kartek powieści i kibicować dobremu- złemu złodziejowi.  I pomimo, że to złodziej jest głównym bohaterem całej powieści, zło nazwane jest złem i nie udaje dobra.

„Dobrego złodzieja przewodnik po  Amsterdamie”  to pierwsza z całej serii powieść kryminalna młodego (ale już nagrodzonego!) brytyjskiego twórcy Chrisa Ewana. Każdemu, komu przypadły do gustu przygody Charlie’go w Amsterdamie mogę polecić jego „przewodniki” po  Paryżu, Vegas, Wenecji i Berlinie. Ze wstydem się przyznam, ze po cichu liczę na to, by kiedyś Charlie zechciał coś ukraść z Warszawy…

[1] E. Chris, Dobrego złodzieja przewodnik po Amsterdamie, Warszawa 2007, s 21, tłum. J. Rybicki.