Bogusia lubili wszyscy. Właściwie prawie wszyscy, bo za wyjątkiem psa Kubichowej, ale on się nie liczył. W końcu to tylko łaciaty jamnik. A każdy kto kiedykolwiek spotkał łaciatego jamnika, wie doskonale, że na zbyt wielu rzeczach to one się nie znają.

Wracam zatem do tego, że Boguś był lubiany. Nikt z sąsiadów nie powiedziałby o nim złego słowa. Zawsze spokojny, grzeczny, pomocny. Kłaniał się wszystkim, których mijał, a nawet bywało, że kłaniał się swojemu odbiciu w oknie wystawowym wielobranżowego sklepu osiedlowego o krótkiej nazwie „Kac”. Jakiś rok temu jego nazwa była inna, lecz ze względu na użycie kleju z mąki i wody, oczywiście w ramach oszczędzania na czynsz za lokal, odpadł haczyk spod A, a także dwie ostatnie literki: I oraz K.

A skąd ja o tym tak dobrze wiem, spytacie. Ano, stąd, że to mój sklep i widziałem wiele razy, jak Boguś uśmiecha się do szyby, a na czynsz udało się nam zebrać. Wtedy gdy kleiliśmy z Jagodą te styropianowe literki, bo teraz znów ciułamy. Ludziska coraz mniej jedzą, choć całkiem nieźle piją. Niestety najczęściej bycze wina i plastikowe piwa, a na nich za wiele się nie zarobi.

Nie miało być jednak o moim sklepie, lecz o Bogusiu.

Facet to niezwykły w swojej zwyczajności, a może odwrotnie? Sam nie wiem. Zresztą sami się przekonajcie.

***

Zaczął się normalny lutowy poniedziałek. Może nie do końca normalny, gdyż był to ostatni dzień lutego i w dodatku taki ostatni-ostatni, bo dwudziesty dziewiąty. Jak co dzień otworzyłem sklep niezbyt zgodnie z zawieszką na drzwiach, czyli około kwadransa po ósmej, zaraz po tym, gdy pewna pyskata blondi z radia skończyła męczyć biednego wybrańca ludów. Na zawieszce stoi, że czynne od 8.00, ale że jeszcze nigdy nikogo tak wcześnie nie było pod sklepem, stwierdziłem, że najważniejsze wiedzieć, co szumi w świecie, a wtedy można rozpocząć ciężką pracę zarobkową.

I znów rozgadałem się na swój temat. Kopnijcie mnie w kostkę, jeśli ponownie się wkręcę w ekshibicjonistyczne wyznania. Uwierzycie, że znam tak trudne słowo? No, znam. Sam się nieraz dziwię, ale szybko przypominam sobie moment, kiedy je poznałem i natychmiast przestaję.

A było to w lipcu, gdy poszedłem z Jagą nad leśną rzeczkę… auć! Moja kostka! Ok, ok, już zrozumiałem. Na czym skończyłem? Aha, na otwarciu sklepu. To jedziemy dalej.

Do sklepu, jak każdego ranka, wszedł spokojnym krokiem Boguś. A, jeszcze wam nie powiedziałem, że Boguś ma około trzydziestu lub czterdziestu lat. Niełatwo to określić, bo z wierzchu jest jakby trzydziestoletni, a od środka bije jakiś taki spokój, opanowanie i pewność, jak gdyby na świecie był już co najmniej cztery lub nawet pięć dekad.

- Dzień dobry. Poproszę dwie bułki, mleko, jednego pomidora i dżem truskawkowy – powiedział Boguś, choć właściwie nie musiał nic mówić, bo oprócz dżemu lista jego zakupów zawsze wyglądała tak samo.

- Dżem? Nigdy nie brałeś dżemu? Coś się stało? – zatroskałem się poważnie, bo przecież jeśli ktoś przez trzy lata ciągle kupuje te same rzeczy, a nagle decyduje się na dżem, i zwłaszcza truskawkowy (żeby malinowy, może by mnie tak nie zaskoczyło), to przecież musiało się coś wydarzyć.

- Nie. Po prostu mam ochotę na dżem truskawkowy – najspokojniej w świecie odpowiedział Boguś, rozglądając się powoli po sklepowych półkach z lekkim uśmiechem na twarzy.

- Na pewno? Może coś ci dolega? – Nie dawałem za wygraną.

- Nie. Jestem pewien. – Boguś przerwał obserwację towarów, których najprawdopodobniej nigdy jego kuchnia nie widziała i spojrzał na mnie z takim przekonaniem, że nie śmiałem pytać dalej. Podałem to, o co prosił. Nabiłem na kasę.

- Dziewięć pięćdziesiąt proszę.

Boguś wyjął z kieszeni kraciastych spodni zielony portfel i zaczął wykładać na ladę monety od najwyższej nominałem do najniższej tak długo, aż rzeczona kwota legła na blacie. Dla mnie było to już tak zwyczajne, że nawet przestałem się temu dziwić.

- Proszę i dziękuję bardzo – spokojnie powiedział Boguś, sięgając po przygotowaną dla niego reklamówkę. Kiedy wychodził, coś zauważyłem.

- Hej, Boguś, masz dwie różne skarpety. – Jedna była błękitna, a druga rażąco pomarańczowa. Przy czerwono-zielonych kraciastych spodniach wyglądało to zdumiewająco.

- No. – Zaśmiał się. - A pan ma białą koszulę i szarą kamizelkę. Czy dziś jest dzień rozmawiania o ubraniach? – Boguś wydawał się zaskoczony i ubawiony.

- Nie, ale raczej nie nosi się dwóch różnych skarpet.

- Nie? Dlaczego?

Poczułem się zbity z pantałyku. Co miałem odpowiedzieć?

- Nie wiem, ale tak jest.

- A panu to przeszkadza? Bo mnie nie.

- Niby nie, ale… - Kompletnie zatkała mnie obojętność Bogusia na tak porażający stan rzeczy.

- Czy jeszcze mogę panu w czymś pomóc? – zapytał wesoło, patrząc na moją otępiałą twarz. Faktycznie czułem się nieswojo. Naszło mnie przemożne pragnienie poznania tego faceta bliżej. Może z powodu zbliżającej się sześćdziesiątki stałem się sentymentalny i towarzyski? Nie miałem pojęcia.

- Wpadniesz do nas, do mnie i Jagody, po południu na kawę?

- Przepraszam, nie pijam kawy. Ale dziękuję za zaproszenie. – Przełożył torbę do lewej dłoni, a prawą poprawił spadającą na oczy grzywkę. Kiedy był ostatnio u fryzjera? Kto to wie?

- Dobra, nie musi być kawa. Po prostu odwiedź nas dziś tak około osiemnastej trzydzieści, bo wtedy wrócę do domu po zamknięciu sklepu. Jagoda się ucieszy. Ona lubi gości. Dam jej tylko znać, by jakiś placek upiekła i będzie git.

- Skoro lubią państwo placki, to faktycznie może upiec. Czy coś mam ze sobą przynieść? – zapytał, drapiąc się w tył głowy.

- Nie, absolutnie. Zwyczajnie przyjdź i pogadamy sobie, popijemy browarka. Zobaczysz, będzie miło. – Już się cieszyłem na myśl, że Jagoda nie będzie mogła marudzić w sprawie piwka. Przecież trzeba być gościnnym. Samemu mi nigdy nie pozwala wypić. Na szczęście zawsze dostaję jakieś gratisy od dostawców, o czym szanowna małżonka nie wie. Doliczy się każdej brakującej puszki. Robi kontrole częściej i dokładniej niż sam fiskus, ale przynajmniej mogę mieć pewność, że nikt z zewnątrz do niczego się nie przyczepi.

- Dobrze, będę, ale za piwo dziękuję. Do widzenia. – I wyszedł, podśpiewując. Patrzyłem jeszcze na niego, jak oddala się w stronę naszej kamienicy. Co za szczęście, że mamy sklep tak blisko domu. Nie mogę się nadziwić, że ludzie jeżdżą kilometrami do roboty. Nie dość, że robić dla innych muszą, to jeszcze zanim dojadą do pracy i z powrotem, mija ćwierć dnia. A właściwie, to czym zajmuje się Boguś? Jak zarabia? Nigdy nie widziałem, by dokądś chodził czy jeździł. Przesiaduje całymi godzinami na ławeczce w pobliskim parku i dokarmia ptactwo. Koniecznie chciałem się dowiedzieć, z czego żyje.

***

- Dzień dobry. – Boguś przyszedł punktualnie o umówionej godzinie. Ubrany tak samo jak wtedy, gdy widziałem go z rana. Kraciaste spodnie, dwie różne skarpetki, dżinsowa, niezbyt gruba kufajka i dziwna czapeczka z nausznikami. Odebrałem od niego kurtkę i nie mogłem się powstrzymać:

- Czy tobie w tym nie jest zimno?

- Nie. Po co miałoby mi być zimno? – zapytał i mrugnął okiem.

Tym pytaniem po raz kolejny wytrącił moje myśli z obranego przez nie toru.

- Jak to „po co”? Po prostu.

- Ma być mi zimno tak po prostu? Tylko po co? Pan lubi, jak jest panu zimno?

- Oczywiście, że nie – odparłem, ale już czułem, że daleko w tym temacie nie zajdziemy.

- Właśnie. Ja też nie. – Na tym skończył się temat Bogusiowego zimowego odzienia, bo z chwili na chwilę moja pewność siebie zaczęła zmieniać się w wahanie podobne do tego, jakie odczuwałem podczas kazań mojej Jagi.

Boguś zdjął buty i ustawił je idealnie prostopadle do ściany za drzwiami, więc wskazałem mu drogę do naszego pokoju gościnnego. W tym momencie z kuchni wyszła Jagoda z tacą wypełnioną kawałkami placka śliwkowego z kruszonką.

- Dzień dobry, panie Bogusiu. Prosimy, prosimy. Niech pan siada wygodnie. – Postawiła tacę na ławie i wyszła do kuchni. Liczyłem, że po piwko, ale widocznie miałem na nie jeszcze trochę poczekać, bo po chwili w pokoju uniósł się zapach mocnej kawy z kardamonem. Nie przepadałem za takimi eksperymentami, ale cóż. Jagoda twierdziła, że tak się teraz ją robi. – Stefek mówił, że nie pije pan kawy, ale może z kardamonem choć spróbuje?

- Nie, naprawdę. Za kawę dziękuję. Ja mam co pić. Wziąłem sobie moją tererę. Przepraszam, jeśli można... – Wstał i podszedł do wiszącej w przedpokoju kurtki. Wrócił z niedużą flaszeczką, wyglądającą trochę jak piersiówka, lecz miała dziwne wzorki i wydawała się być wykonana z drewna. Do niej była przyczepiona jakaś taka fajka czy słomka.

- Cóż to jest takiego? – Moja ciekawość sięgnęła zenitu. Może da mi spróbować? Może to jakiś niecodzienny alkohol?

- Yerba mate na zimno – odparł Boguś i nie zabrzmiało mi to kusząco ani odrobinę. Usiadł przy ławie, okręcił buteleczkę, wsunął rurkę do wnętrza i popił łyk.

- Aaa, słyszałam o czymś takim. Jeden w telewizji pije coś takiego. Ponoć dobre to to nie jest. – Jak zwykle Jagoda wiedziała więcej ode mnie. Tym bardziej przeszła mi ochota na coś, co pije facet w telewizji i według Jagi nie jest dobre. Moja Jaga wie, co mówi.

- Mi smakuje.

- Może zje pan ciasta, proszę. – Jagoda nałożyła spory kawałek na talerz stojący przed naszym gościem.

- Dziękuję, nie jadam placków. – Jakoś mnie to nie zdziwiło.

- Jasne, bo Boguś je tylko bułki z pomidorami i popija mlekiem z dżemem – Wyskoczyło mi dość niegrzecznie. Od razu wiedziałem, że niegrzecznie, bo wzrok Jagody kłuł jak jej igliczki do szydełkowania, czy jak to się tam zwie. Ale nasz gość zaśmiał się szczerze i najspokojniej w świecie podsumował:

- Lubię też pierogi z serem i ziemniaki piure. Ale u mamy.

- A gdzie mieszka pańska mama? – Ucieszyłem się, że nie tylko ja jestem ciekaw naszego niezwykłego sąsiada. Jagoda, sącząc kawę i zagryzając plackiem, przyglądała się długowłosemu szatynowi z rosnącym zainteresowaniem.

- Boguś jestem. Nie lubię, gdy ktoś mówi do mnie „pan”.

- Żaden problem, Bogusiu. To co z twoją mamą? Też mieszka tu w Poznaniu?

- Nie w Krakowie.

- Daleko. Pewnie nie widujecie się często? – Przyglądałem się, jak Boguś pociąga z tej swojej butelczyny i zapragnąłem natychmiast udać się do lodówki. W końcu za zimne piwo może zaszkodzić na gardło. Trzeba je zatem jak najprędzej stamtąd wyjąć. Odpowiedzi słuchałem, już wędrując do kuchni, odprowadzany chłodnym wzrokiem Jagody. Skąd wiedziała?

- To tylko siedem godzin pociągiem. Jestem u mamy raz na miesiąc. Ona mieszka z moją siostrą i jej mężem. Uwielbiam mamę. Jest niezwykłą kobietą. – To była najdłuższa wypowiedź Bogusia, jaką do tamtej pory słyszałem. Wywnioskowałem z tego, że mama musi być dla niego bardzo ważna. Jagoda pomyślała zapewne tak samo, bo powiedziała:

- Chciałbyś mieszkać z mamą?

- Nie. Tak jest dobrze.

Zacząłem się obawiać o rozwój naszej rozmowy. Boguś jakby wyczuł moje lęki i dodał z rozmysłem:

- W życiu są różne chwile i miejsca. I zawsze uczymy się czegoś innego, nowego.

Boguś nie należał niestety do mówców, a przepytywanie go zaczęło mi cuchnąć permanentną inwigilacją. Rano mówili o tym w radio, więc wiedziałem, o co chodzi. Smród ten nie powstrzymał mnie jednak przed kolejnym pytaniem, które nie dawało mi spokoju:

- Z czego żyjesz, Boguś? E, to znaczy pracujesz jakoś, gdzieś, czy jak?

- Jestem na zasiłku i rysuję.

- Rysujesz?! – Wpadliśmy sobie z Jagodą w słowo.

- Tak. – Uśmiechnął się szeroko.

- A co? – Tym razem wyprzedziłem Jagę.

- Wszystko, co mi się spodoba.

- I na tym zarabiasz?

- Raz na tydzień przyjeżdża kuzyn, zabiera moje obrazki i płaci za poprzednie.

- Pewnie grosze. Wykorzystuje cię, biedaku. – Jagoda pochyliła się i pogładziła Bogusia po dłoni.

- Mnie wystarcza. Mam wszystko, czego potrzebuję. Lubię rysować.

- Pokażesz nam kiedyś swoje obrazki? – Jagoda była niepokojąco podniecona. Nie pamiętałem, kiedy ostatnio była taka rozpromieniona. Poliki płonęły jej jak babciny piec kaflowy, gdy dziadek przesadził z węglem.

- Żaden problem.

- A co lubisz, Bogusiu? – Nie poznawałem mojej Jagody. Przysuwała się na tapczanie coraz bliżej do fotela, na którym siedział nasz gość, i wpatrywała w niego jak w obraz częstochowskiej Maryi.

- Deszcz, wiatr, słońce, park, ptaki, ludzi…

- A robić co lubisz? – Jagoda chłonęła to, co słyszała tak, że nawet nie zauważyła, jak otwieram trzeciego browara.

- Rysować i siedzieć w parku. – Boguś odpowiadał wciąż z tym samym spokojem, popijając raz po raz swoje terrarium, czy jak to „coś tam” nazwał.

- A dziewczynę masz? – Jagoda była nieugięta w swoich pytaniach, ale od tej strony już ją znałem. Nawet doskonale. Jednak tym pytaniem wywołała moją irytację do tego stopnia, że aż zachłysnąłem się połykanym trunkiem, bo spienił mi się w gardle, niemal eksplodując przez nos.

- Stop! Cóż to znowu?! Jakieś przesłuchanie?! Nie musisz odpowiadać, Boguś, jeśli nie chcesz. – Ale sam byłem dziwnie ciekaw, co nasz niemal nieziemski sąsiad ma do powiedzenia.

- Proszę się nie denerwować. Żadne pytanie mnie nie razi. Nie, nie mam.

- Dlaczego? – Nie umiałem się powstrzymać.

- Hm, nie wiem. Nie zastanawiałem się nad tym. Tak jak nie zastanawiam się, dlaczego świeci słońce, czy pada deszcz. Chyba jeszcze nie stanąłem z żadną na tej samej ścieżce.

- Wiesz, Bogusiu, że jesteś niezwykły? – Jagoda pochłaniała kolejny kawałek placka i kręciła głową.

- Jak każdy, proszę pani, jak każdy. – Boguś uśmiechnął się szeroko, co zdarzyło się chyba po raz setny podczas tej rozmowy. Z uśmiechem wydawał się jeszcze bardziej nierealny i tajemniczy.

Rozmowa zakończyła się późnym wieczorem, gdy Jagoda zauważyła cztery puste puszki obok mojego fotela i zarządziła dla mnie natychmiastowy chłodny prysznic.

***

Od tamtego dnia Boguś był u nas częstym gościem. Nawet parę razy dał się namówić na Jagodowy placek. Jego codzienne zakupy jednak nie zmieniły się ani trochę. Czasem brał dodatkowo dżem truskawkowy, ale to już przestało mnie dziwić.

Bogusiowe rysunki były tak samo niezwykłe jak ich autor. Delikatne, ulotne, a jednocześnie zdecydowane i rzeczowe. Boguś nigdy nie miał wątpliwości. Wiedział, czego chce, co lubi, a czego nigdy nie spróbuje. Dla niego wszystko było proste. Niczego nie musiał. Nie używał słów „powinienem”, czy „wypada”. Zgadzałem się z nim bez wahania, że zastanawianie się, który krawat pasuje do niebieskiej koszuli jest totalną stratą czasu i energii. Życie oparte na rzeczach, które lubimy i akceptujemy jest dużo lżejsze i sympatyczniejsze niż to, w którym walczymy z niechęciami, odpychamy pragnienia i dopasowujemy się do innych ludzi.

Tylko jak miałem przestać dostosowywać się do wymagań Jagi? Koniecznie chciałem kiedyś o tym pogadać.

***

Kiedy pewnej jesiennej środy Boguś nie pojawił się na porannych zakupach nie mogłem opanować poddenerwowania. Zamknąłem sklep krótko po dziewiątej i pobiegłem do domu, by powiedzieć o tym Jagodzie. Wpadłem do mieszkania i oniemiałem. Na podłodze w przedpokoju siedział Boguś w objęciach mojej Jagi i płakał. Płakał jak dziecko. Stałem, nie wiedząc, co zrobić.

- Odeszła. – Usłyszałem, gdy nieco uspokoił się szloch. – Moja mama odeszła.

Nie raz bywałem w podobnej sytuacji, zawsze jakoś udawało mi się znaleźć słowa. Co prawda rzadko trafione. Za co wielokrotnie obrywałem po uszach od Jagi, jak tylko odeszliśmy na bok. Ale wtedy w naszym przedpokoju nie umiałem się odnaleźć. Od Bogusia zawsze bił spokój, radość i opanowanie. Zdawał się na wszystko mieć odpowiedź, a nawet jeśli nie miał, to szczerze o tym mówił i temat się zamykał. Jagoda też milczała. Głaskała jego długie włosy i kołysała jak wielkie niemowlę.

- Musiałem. Musiałem tu przyjść. – Po raz pierwszy usłyszeliśmy od Bogusia słowo „musieć”. Widać na każdego przychodzi ten moment, że coś musi. Dobrze, że wreszcie on tego doświadczył, a nie wiecznie tylko ja.

- Fe, stary dziadu – skarciłem się wewnętrznie. Poczułem się nieswojo i bąknąłem:

- Wracam do sklepu. Pewnie kolejka się już tam zrobiła. Trzymaj się, Boguś. – Palnąłem jedyne, co przyszło mi do mojej łysej głowy i wyszedłem zamyślony.

Boguś pojawił się w sklepie dopiero po czterech dniach.Wyjechał do rodziny. W końcu pogrzeb i te sprawy.

Wyglądał jak zwykle. Szalone spodnie, tym razem w niebiesko-zielone pionowe paski i wciąż ta sama dżinsowa kurtka. Zdarzało się, że ubierał ją również latem. Jednak większość Bogusiowych działań przestała mnie już zastanawiać. Może to ta rozkrzyczana tolerancja i wszechobecny dżender tak na mnie działał? Nie obchodziło mnie to już specjalnie. Boguś to Boguś i już.

- Dzień dobry. Poproszę dwie bułki, mleko i jednego pomidora.

- Jak się czujesz? – spytałem, pakując, co trzeba do reklamówki.

- Dobrze. Jest jak jest i inaczej nie będzie – powiedział filozoficznie. Nie mogłem się w tym wypadku nie zgodzić. – Przeprowadzam się pod Kraków. Chcę być bliżej siostry.

- Rozumiem. A kiedy? – Byłem pewien, że Jagoda będzie chciała wyprawić pożegnalne przyjęcie.

- Jutro. – Boguś był spokojny i zdecydowany. Jak to Boguś.

- Już? Tak prędko? Jagoda chciałaby…

- Ale ja nie – wtrącił się, delikatnie uśmiechnął i złożył dłonie w geście przeprosin. – Tak jest dobrze. Nie lubię pożegnań.

- Może wpadniesz do nas wieczorem? – Nie odpuszczałem. Miałem głębokie przeczucie, że nigdy się już nie zobaczymy, a Boguś stał się nam niemal rodziną. No, może nie synem, bo podobieństwo do mnie czy Jagi było tak wielkie jak puszki piwa do krowy pełnej mleka, ale kuzynem mógłby być.

- Nie, będę się pakować. Za wiele nie mam, ale jednak. Życie składa się z etapów. Na każdym z nich uczymy się tyle, ile jesteśmy w stanie. Wszystkie etapy mają swoje początki i końce. Mój poznański właśnie się kończy. Wasz Bogusiowy też. – Zaśmiał się serdecznie. Podszedł do mnie i uścisnął. - Dalej tylko będzie lepiej, zobaczy pan, panie Stefanie. Tylko z takim nastawieniem da się iść do przodu. Do widzenia – może… - Poklepał mnie po placach, sięgnął po swoje zakupy, puścił na pożegnanie buziaka w powietrze i wyszedł.

Długo nie mogłem ochłonąć po tak obszernej wypowiedzi Bogusia. Próbowałem później wszystko przekazać Jagodzie, ale czy mi się udało, nie wiem. W każdym razie słuchając mnie, kiwała głową ze zrozumieniem. Dowiedziałem się, że Boguś wpadł do niej na chwilę, by wyściskać i życzyć więcej ptaków nad głową. O co mu chodziło? Nie miałem pojęcia. Jagoda wiedziała. Podziwiam ją, bo kobiety rozumieją chyba więcej.

***

Bogusia nie spotkaliśmy już nigdy. Jednak nasze życie się zmieniło. Dokleiliśmy właściwym klejem literki nad wejściem do sklepu i po wielu latach znów nazywał się „Kącik”. Postanowiliśmy także ograniczyć słowo „musieć”, co okazało się na początku bardzo trudne. Zanim zamiast mojego ulubionego Muszę się odlać, zacząłem używać Idę podziwiać wodospad, minęło parę tygodni. Zdarza mi się również, że nie dopijam gratisowego piwka, bo w końcu nie muszę. Jagoda zabiera mnie wieczorami lub w weekendy do parku. Siedzimy sobie na ławeczce, słuchamy ptaków i szumu drzew. Czasem rozmawiamy, a bywa, że tylko odpoczywamy w milczeniu. I nadal jest jakoś tak Bogusiowo.