Prawdziwym życiem człowieka jest to,
że żyje on w myślach innych ludzi.
Joseph Conrad

Prawdziwa historia retro
 

       Z początkiem ubiegłego wieku życie było jednak zupełnie inne.
Przede wszystkim nikt się specjalnie nie spieszył, a jeżeli nawet, to robił to w myśl zasady – festina lente – co sprawiało, że na otoczeniu nie odbijał się żaden ujemny wpływ czyjejś nerwowej działalności. Tak było szczególnie w małych miasteczkach i miejscowość, gdzie urodziła się Babcia, nie stanowiła w tym względzie specjalnego wyjątku. Ludzie mieli czas i na pracę, i na przyjemności, a to oznaczało, że gdy już coś świętowano, to długo i w odpowiedniej oprawie.  

       Babcia była dzieckiem energicznym, ciekawskim i bezpardonowym. Ta ostatnia cecha potrafiła szczególnie dobitnie ujawniać się chociażby w kontaktach z własnymi braćmi, których – gdy miała z nimi na pieńku – nie wahała się wepchnąć w niedzielnych ubrankach do błota. A najmłodszy z rodzeństwa już w kołysce przestawał wrzeszczeć na sam tylko jej widok. Po prostu wiedział, czym to groziło... Cóż, sześciu braci to spora konkurencja.  

       Babcia była także dzieckiem niesłychanie spostrzegawczym i wpajanie jej od maleńkości, że powinna zawsze brać przykład ze starszych, czasami odnosiło wręcz zadziwiające skutki. Tak więc widok drepczących do kościoła bab z pobliskich wsi z butami przewieszonymi przez ramię, by nie zakurzyły się w drodze, stanowił dla niej wystarczający powód, żeby nie tylko w najbliższą niedzielę w ten sam sposób zadbać o wygląd swojego obuwia, lecz i przemaszerować główną nawą w czasie kazania, wprawiając czcigodnych wiernych w osłupienie prezentacją bosych stóp przy koronkowej sukience... Przy czym Matka Babci pąsowiała w ławce, Ojciec – jeden ze znaczniejszych filarów miejscowego społeczeństwa – spuszczał wzrok, a ksiądz przerywał perorę i grzmiał z kazalnicy: – Majken! Czemu znów jesteś spóźniona?! Tymczasem Babcia z niewzruszonym spokojem siadała w ławce i wciągała buty.
        – Puppe, przecież ty jesteś gorsza od wszystkich chłopców! – biadała Matka po wyjściu z kościoła. – Nie rozumiem zupełnie, po kim to masz!  

       Ale na Babcię nie było sposobu. Pobiła się z chłopakiem nawet w Dzień Pierwszej Komunii i do dziś zachowana fotografia jest tego dobitnym świadectwem, ponieważ zdesperowana Matka Babci zaprowadziła ją do zdjęcia tak, jak wtedy stała – z potarganymi lokami, zaciętą miną i w mocno przekrzywionym wianuszku.
       – Będziesz miała nauczkę na całe życie! – przepowiedziała ponuro.  

       Czy rzeczywiście miała, bardzo wątpliwe, ponieważ już w niewiele lat później Babcię odesłano do domu ze szkoły prowadzonej przez siostry zakonne – as soon, as possible – jak mawiają Anglicy, tym razem za urządzanie przedstawień teatralnych po nocach. Słowem biedni Rodzice Babci nie mieli chwili spokoju i nie znali ni dnia, ni godziny...  

       Ale wracając do uroczystości, jakie celebrowano w owych czasach, jedną z najbardziej świętowanych była oczywiście procesja w dzień Bożego Ciała. Całe miasteczko wylegało przed domy, a i z okolicznych wsi schodziły się tłumy mieszkańców. Wszystkie okna zmieniano w kapliczki, przy czym istniała swoista rywalizacja między paniami w ich dekorowaniu. 

       A potem procesja przetaczała się z wolna przez uliczki, tęgie wiejskie baby w rozłożystych, sutych spódnicach zawodziły nabożne pieśni, ksiądz od czasu do czasu dyskretnie ocierał pot z czoła i marzył, przypuszczalnie jak i pozostali wierni płci męskiej, o kuflu piwa w cienistej altanie...  

       – Mamo! – Babcia pociągnęła kiedyś Matkę za rękaw żakietu. – Skąd się wzięły te mokre plamy na drodze? Przecież nie pada...
Matka Babci odwróciła wzrok z zakłopotaniem i spojrzała za oddalającą się procesją.
       – Nie masz innych zmartwień, Majken? – spytała niechętnie. – Co cię obchodzi, są plamy, czy ich nie ma...
       – Ale przecież nie pada! – upierała się Babcia, jak zwykle zdecydowana postawić na swoim. – To skąd? No, powiedz!
       – To te wiejskie baby... – przyznała w końcu Matka i nagle roześmiała się głośno.
       – Rozlały coś? – dociekała Babcia z uporem.
       – Nie – odparła Matka i dodała szeptem. – Siusiają...
       – Coo? – zdziwiła się Babcia. – Jak to?!
       – Widzisz – wyjaśniła Matka z rozbawieniem – procesja trwa przez wiele godzin, a one nie mają gdzie pójść, więc po prostu zatrzymują się na chwilę i... – tu Matka Babci zawiesiła głos. – Te ich spódnice są tak obszerne, że niczego nie widać... – urwała nagle, bo Babci zaświeciły się oczy.
       – Majken! – powiedziała surowo. – Ty chyba nie zamierzasz?!... 

       Na szczęście nikt nigdy nie dowiedział się, co zamierzała Babcia, bo przewidująca i znająca swoją córkę Matka Babci, na wszelki wypadek nie pozwoliła jej na uczestniczenie już w żadnej procesji. Co wcale nie znaczy, by Babcia tak czy owak nie wykorzystała nigdy zdobytego w ten sposób doświadczenia. 

       W późniejszych latach nieraz jeszcze zaskakiwała swoich bliskich różnymi dziwnymi pomysłami i tradycją poniekąd stało się systematyczne wzywanie Ojca Babci przez dyrektora szkoły. Jak można przypuszczać, rozmowy te nie przynosiły oczekiwanego skutku, zwłaszcza że w takich przypadkach Babcia miała zwyczaj zapobiegliwego chowania się przed zirytowanym Ojcem, co w ośmiopokojowym mieszkaniu nie było wcale trudne, w dodatku przy zakonspirowanej pomocy swojej cierpliwej i tolerancyjnej Matki.  

       Tak więc pewnego dnia Ojciec pomaszerował na kolejne wezwanie, Babcia ukryła się pod łóżkiem, a Matka Babci powiedziała pocieszająco: – Majken, siedź cicho, a jak Papa przyjdzie, postaram się go jakoś udobruchać. Dam ci znać, kiedy będziesz mogła wyjść już bezpiecznie. 

       Ojciec wrócił i Matka weszła do gabinetu. Po jakimś czasie pojawiła się mocno skonsternowana. Okazało się, że tym razem dyrektor rozpoczął swoją przemowę od słów: Najbardziej inteligentna uczennica w szkole i, niestety, najbardziej leniwa… – ale ponieważ Ojciec Babci nie był człowiekiem małostkowym, przyjął z dumą pierwszą część, a na drugą machnął ręką. I w ten sposób Babcia ocaliła skórę.  

       Minęły lata i Babcia dorosła. Stała się osobą lubianą i szanowaną. Ale jak to jest z podobnymi ludźmi, żadne koleje losu nie pozbawiły jej fantazji. I tak, na przykład, do moich ulubionych wspomnień należy widok Babci stojącej w ciemnym korytarzu i z odległości paru kroków plującej na kontakt.
       – Na litość, co ty robisz?! – spytałam zdumiona.
       – Chciałam sprawdzić, czy trafię – wyjaśniła Babcia i z godnością odmaszerowała do swojego pokoju... 

       W ileś tam lat później jechałyśmy taryfą i kierowca, jak to często bywało, zaczął  narzekać na ustrój. Nagle, ku jego zdziwieniu, Babcia roześmiała się głośno.
       – No, nie wiem, czy jest z czego się śmiać! – stwierdził ponuro taksówkarz i rzucił na Babcię potępiające spojrzenie przez wsteczne lusterko.
       – Proszę pana – powiedziała Babcia radośnie. – Ja przeżyłam trzy powstania i dwie wojny światowe, więc komunę też mam zamiar przeżyć!  

       Dotrzymała słowa. Przeżyła.
Co stanowi chyba wystarczający dowód, że optymizm to całkiem dobry sposób na długowieczność.
 
 
 

Pamięci M.P.
(1909 – 2002)