Gresuniu:
1. Tekst literacki to nie jest list do kogoś. Nie ma tu nic do rzeczy wyrażanie swojego szacunku w dialogu przez dużą literę. Nie stosuje się przy takiej narracji zwrotów grzecznościowych.
Sprawdź w książkach albo zwróć się z pytaniem do PWN.
2. Sprawdź także, jak są rozpisane dialogi w książkach. Dialogów nie pisze się "jednym ciągiem" tak, jak Ty to robisz:
"Tak jest, Panie pułkowniku, ze zdziwieniem odparł porucznik i dodał; to mój ojciec."
To nie jest mój wymysł i moje wybrzydzanie. Dałam Ci przykład prawidłowego zapisu w poprzedniej części. Nie licz na to, że jakikolwiek redaktor wydawnictwa przyjmie Twoje tłumaczenie odnośnie takiej ich konstrukcji. Wklejam Ci podstawowe zasady:
(są to zasady skopiowane z jednego z tematów portalowych odnoszących się do poprawnego pisania - nie moje)
ZASADY PISANIA DIALOGÓW
1)
- Witaj, mamo - powiedział Krzyś.
Kropka znajduje się na końcu zdania (to, co widzicie powyżej, wbrew pozorom, jest jednym zdaniem). Po "mamo" nie ma kropki, gdyż tekst znajdujący się dalej odnosi się bezpośrednio do wypowiedzi. A skoro nie ma kropki po "mamo", po myślniku piszemy z małej litery.
2)
- Witaj, mamo. - Krzyś rzucił się mamie na szyję.
Tu z kolei mamy dwa zdania. Pierwsze, to wypowiedź bohatera. Kolejne, to już narracja, określająca, co bohater robi, a co nie łączy się bezpośrednio z jego wypowiedzią. Kropka występuje więc po "mamo" i po "szyję".
3)
- Witaj, mamo - powiedział Krzyś. - Bardzo za tobą tęskniłem - dodał po chwili i rzucił się jej na szyję.
W tym przykładzie widzimy kwestię wypowiadaną przez bohatera, przerwaną wtrąceniem narratora. Zasada analogiczna, jak w przykładzie 1, mamy tu dwa takie same zdania, jedno po drugim.
4)
- Witaj, mamo. - Krzyś rzucił się mamie na szyję. - Bardzo za tobą tęskniłem - dodał, przytulając ją mocno.
Tu mamy mieszankę przykładu 2 i 1. Początek wypowiedzi bohatera, następnie wtrącenie narratora nie związane bezpośrednio z wypowiedzią, dalej znów bohater i narrator, tym razem w jednym zdaniu. W sumie trzy zdania, a co za tym idzie, trzy kropki i trzy wielkie litery.
5)
- Witaj, mamo! - zawołał Krzyś. - Tęskniłaś za mną? - spytał, przytulając się do mamy.
Analogicznie do przykładu 3, z tym, że zastosowane znaki interpunkcyjne "!" i "?". One nie muszą kończyć wypowiedzi, więc mogą znaleźć się w środku zdań. Jednak równie dobrze można ich użyć w zdaniach typu 2, wtedy spełniają taką rolę, jak kropka.
To chyba najczęstsze przykłady, w których można się pogubić. Kończąc, muszę zwrócić uwagę jeszcze na jedno, gdyż bardzo często pojawia się następujący błąd:
- Witaj, mamo - powiedział Krzyś
Jak widać, zdanie nie jest zakończone kropką. Nie wiem, skąd to się bierze, ale robiąc korekty, natykam się na to co jakiś czas. Zaznaczam więc: Jest to zdanie, jak każde inne i musi się kończyć kropką (za słowem "Krzyś" oczywiście).
Interpunkcja w dialogach
Zasada ta pozwala także na wplatanie do partii dialogowej narracji (ujętej z obu stron w myślniki), co zmienia dynamikę tekstu i niewątpliwie ożywia go (także optycznie przez zastosowanie myślników), np.:
— Dobranoc. — Wstał od stołu i ruszył w kierunku szatni. Nie uszedł czterech kroków, kiedy obrócił się i spojrzał na Świętego. — Mam nadzieję, że się wkrótce zobaczymy.
Jeżeli narrator wprowadza dalszą część dialogu za pomocą czasowników oznaczających mówienie, stawia się na końcu tekstu narracji dwukropek, np.:
— Co się stało? Dostałem wiadomość od lorda Iveldowna. Powiada, że złapał naszego człowieka. — Jego mrugające oczy krótkowidza wędrowały po całym pokoju i zatrzymały się na leżącej twarzą ku ziemi postaci nieprzytomnego Nassena. Zacisnął usta i powiedział: — Aha, rozumiem. To ten...
Kiedy wstawka narratora nie dotyczy bezpośrednio tekstu przed myślnikiem.
– Nikt mnie nie słucha. – Podrapała się z roztargnieniem po głowie.
Czasami zdarza się też, że wstawka narratora następuje przed wypowiedzią bohatera.
Nagle wykrzyknęła: – Jeszcze tylko trochę! Przeczytajcie do końca!
Zdawała się być lekko przygaszona. Nagle wykrzyknęła:
– Jeszcze tylko trochę! Przeczytajcie do końca!
Kolejnym sposobem zapisywania dialogów jest cudzysłów.
Traktujemy wtedy wypowiedzi bohaterów jak cytaty.
B. przeczytała kilka opowiadań i powiedziała: „Czy nikt tutaj nie umie zapisać poprawienie dialogu? Trzeba będzie coś z tym zrobić”.
Taki rodzaj zapisu stosuje się głównie w dziennikach, pamiętnikach etc.
Cudzysłowu można również użyć do zaznaczenia własnych *bohatera* myśli w dialogu.
– I teraz już wiecie jak zapisać dialog. I na pewno będziecie to wszyscy robić poprawnie.
„Tak, bo na pewno nikt nie uzna, że się wymądrzam i nie rzuci tych porad w najczarniejsze odmęty swojego umysłu”.
Jak widzicie kropka jest dopiero po cudzysłowie.
A tu masz ogólne zasady dotyczące stawiania przecinków (za PWN):
Przecinek stawiamy
• Przecinek stawiamy pomiędzy zdaniami złożonymi podrzędnie, czyli między zdaniem nadrzędnym i podrzędnym, w których jest spójnik.
Jestem ciekawa, co dzisiaj się wydarzy.
Na geografii dowiedziałam się, że stolicą Portugalii jest Lizbona.
Zobaczymy, czy wygra dzisiaj Adam Małysz.
Muszę pójść na basen, bo już rok nie pływałam.
Słowacki w okresie mistycznym wyznawał, że pisze tylko to, co mu aniołowie dyktują. (Jan Parandowski)
• Przecinek stawiamy przed zdaniem nadrzędnym, a po zdaniu podrzędnym, kiedy część podrzędna ze spójnikiem albo zaimkiem rozpoczyna zdanie złożone.
Kto pierwszy znajdzie mój szalik, dostanie nagrodę.
Jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie.
Gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta.
Żeby kózka nie skakała, to by nóżki nie złamała.
• Stawiamy przecinek pomiędzy połączonym bezpośrednio równorzędnymi wyrazami zdania pojedynczego.
W domu były trzy pokoje, kuchnia, jadalnia, dwie łazienki, garderoba.
Moja mama jest mądra, dobra, cieplutka.
Położyła kucharka na stole: kartofle, buraki, marchewkę, fasolę, kapustę, pietruszkę, selery i groch. (Julian Tuwim, Warzywa)
• Przecinek stawiamy pomiędzy zdaniami współrzędnymi połączonymi bezspójnikowo.
Szybowiec ruszył, nabrał pędu, gładko oddzielił się od ziemi, stromo wspiął się wzwyż. (J. Meissner)
• Rozdzielamy przecinkami zdania współrzędne połączone następującymi spójnikami:
a) przeciwstawnymi: a, ale, i, lecz, jednak, jednakże, zaś, wszakże, owszem, natomiast, tylko, tylko że, jedynie, przecież, raczej, tymczasem, za to, np.
Była i ładna, i mądra.
Mój brat jest naukowcem, a ja zajmuję się sportem.
Mieliśmy pójść na spacer, lecz zaczął padać deszcz.
W klasie o profilu biologiczno-chemicznym biologia jest trzy razy w tygodniu, natomiast w klasie o profilu ogólnym – dwa razy w tygodniu.
b ) wynikowymi: więc, dlatego, toteż, to, zatem, wobec tego, skutkiem tego, wskutek tego, np.
Kochał ją, więc postanowił się z nią ożenić.
Nie odzywasz się, wobec tego ja też nie będę się odzywać.
c) synonimicznymi (wyjaśniającymi): czyli, to jest, to znaczy, innymi słowy, np.
Rzeczowniki w języku polskim mają deklinację, czyli odmieniają się przez przypadki.
Niedługo będzie rok przestępny, to znaczy, że będzie miał 366 dni.
• Stawiamy przecinek przed wyrazami i wyrażeniami powtarzanymi.
Ania jest bardzo, bardzo mądra.
Zjadłabym dużo, dużo słodyczy.
• Przecinkiem oddzielamy w zdaniu wyrazy i wyrażenia występujące w wołaczu.
Dorotko, sprzątnij książki ze stołu.
Podejdź do mnie, Adasiu.
• Przecinkiem oddzielamy w zdaniu różne wtrącenia.
Dziś wiele dzieci, na przykład Darek, Mariusz i Magda, dostało piątki z języka polskiego.
Odwiedzamy go często, przynajmniej dwa razy w tygodniu.
• Oddzielamy przecinkiem wyrazy zakończone na -ąc, -wszy, -łszy (imiesłowy przysłówkowe) wraz z określeniami.
Spacerował z psem, pogwizdując.
Kobieta się zarumieniła, słysząc te słowa.
Wróciwszy z wycieczki, pobiegł szybko do kolegi.
Mama, przygotowując nam obiad, cicho tłumaczyła coś tacie.
• Dwoma przecinkami oddzielamy wypowiedzenia wtrącone w zdaniach złożonych. Są nimi najczęściej: sądzę, myślę, przypuszczam, wiadomo, zdaje się, być może, jak widać.
Za rok, być może, wyjadę do Australii.
Jestem chory, zdaje się, na anginę.
• Dwoma przecinkami oddzielamy zdanie podrzędne, które jest wplecione w część nadrzędną.
Wszystko, co dotychczas zrobiłem, przyszło mi z dużą trudnością.
Krowa, która dużo ryczy, mało mleka daje.
• Przecinek stawia się po wyrazach wyrażających okrzyk: ach, hej, halo, o, ho, oj.
Halo, kto mówi?
Oj, jak mnie boli noga.
Ej, ty!
Przecinka nie stawiamy
Nie stawiamy przecinka przed następującymi spójnikami: albo, ani, bądź, czy, i, lub, niż, oraz, tudzież.
Siedzę w domu i piszę wypracowanie.
Pojadę w góry na kolonie lub wybiorę się z rodzicami nad morze.
Nie chcę być górnikiem ani marynarzem.
Uwaga! Jeżeli jednak takie spójniki się powtarzają, stawiamy przecinek przed drugim i ewentualnie przed następnym członem zdania, który zaczyna się od tego spójnika.
Albo zrobisz to dziś, albo nie rób tego wcale.
Nie było go ani w kuchni, ani w jadalni.
• Nie stawiamy przecinka przed porównaniami, które są wprowadzane przez wyrazy: jak, jakby, niż, niby i tym podobne.
Jesteś piękna niczym poranek majowy.
Nie ma jak w domu.
Jest zdrowa jak ryba.
Uwaga! Stawiamy przecinek przed wyrazami: jak, jakby, niż, niby i tym podobne w zdaniach złożonych porównawczych.
Zróbcie to ćwiczenie tak, jak umiecie.
Łatwiej to napisać, niż powiedzieć.
Powodzenia w studiowaniu i poprawianiu.
Pozdrawiam.