Powstanie jońskie (499–494 p.n.e.) – rewolta państw greckich w Azji Mniejszej przeciwko Persji. Stłumione przez Dariusza I Wielkiego po zdobyciu Miletu w 494 p.n.e.

Około VI wieku p.n.e. Królestwo Perskie stało się potęgą w świecie starożytnym. Po podboju Azji Mniejszej Grecy zamieszkujący Jonię dostali się pod perską okupację. Sytuacja ta wkrótce doprowadziła do wybuchu konfliktu.

Histiajos, tyran Miletu przetrzymywany w areszcie domowym przez króla perskiego, zdecydował się wywołać w Jonii powstanie. Wiedząc, że miasta jońskie nie znoszą perskiej hegemonii, wysłał posła do Miletu, gdzie wieść (wytatuowaną na czaszce posłańca) odczytał lokalny władca Aristagoras i rozpoczął działania zbrojne. Z pomocą przyszły inne miasta greckie m.in. Ateny oddały do dyspozycji 20 okrętów, Eretria - 5. W roku 499 p.n.e. Grecy zdobyli Sardes paląc miasto doszczętnie. To zwycięstwo sprowokowało Persów do kolejnego najazdu na ziemie Greków. Po kilku kolejnych latach ciężkich walk flota jońska poniosła druzgocącą klęskę pod Lade (494 p.n.e.) i rebelia została stłumiona przez Persów. Histajosa wbito na pal. Z jońskich miast najgorszy los spotkał Milet. Miasto zostało zrównane z ziemią, a ci, którzy przeżyli oblężenie, poszli w niewolę.

dzięki za uwagi poprawione