Deptali drewniakami po całym parkiecie. Wyważali stopami drzwi obory. Za oknem malowała się zastygła noc i piasek wsypywał się do izby. Józek poprosił Anielę do tańca, a ta owinęła go swoją czerwoną kokardą aż tańcowali do późnej północy. W ślad za nimi goście i biesiadnicy pary młodej. Para młoda jak utkana na płótnie i rozciągnięta na krosnach. Panna młoda z osłupiałą miną. Wójt aż się zdziwił, ze młodzi nie tańczą. Ale oni wiedzieli cos, czego on nigdy nie pojmie. Czekaja ich długie lata powolnej udręki, taplania się w zaschłym błocie. Jeszcze dziś mogą odetchnąć, nie tańczyć tak, jak orkiestra im zagra. Panna młoda pamiętała tylko tyle, że zbierała dziurawiec, kiedy przyszły pan młody zagaił ją na łące. Właściwie niewiele do niego czuła, ale jakoś tak od słowa do słowa i zgadali się… a dzisiaj ślub. W końcu powiódł ją na deski. Sztywny warkocz kołysał jej się pod pachą. Tupała butami jak w pochodzie pierwszomajowym. Matka jej nie nauczyła jak to się robi, podobnie jak nie wyjaśniła jej nocy poślubnej. Dziewczyna wiedziała tylko, ze potem obydwoje maja być sami w pokoju.

Nagle do izby wpadł posłaniec. Trzymał w ręku białą kartę i obwieścił, ze nadeszła wojna. Wszyscy zamarli. Wójt wiedział, ze będzie musiał wziąć w niej udział. Był patriotą, chodził co niedzielę do kościoła, co miesiąc wydawał u siebie uczty dla mnóstwa gości. Już popatrzył na żonę, a ona z niezadowoloną miną skinęła głową. Kowal był liberałem. Miał dylemat, nie wiedział, czy wybrać się na wojnę, czy nie. Niby nikt od niego tego nie oczekiwał, ale w duchu zdawał sobie sprawę, ze powinien pójść. Panna młoda przestraszyła się tego, ze się nie przestraszyła. Powinno jej zależeć, aby mąż nie wyjechał się bić. Ale jej było wszystko jedno. Miała w rodzinie tradycje niepodległościowe, choć ze strony ojca dało się naliczyć paru niebieskich ptaków. Ona sama stała pośrodku. Nie wiedziała, co ma o tych sprawach sądzić. Tkwiła na parkiecie i niezręcznie wierciła butem w desce.