Ludzie, którzy nie potrafili ułożyć byle posuwistego zdania, w zaskakujący i osobliwy sposób zaczęli posługiwać się relatywną logiką: zmieniali co popadnie i co się da. A czego nie mogli, profilaktycznie obśmiewali.

 

Naumieli się prostoty, klarowności, nowego sensu wypowiadanych słów. Ich dotąd zdezelowane sądy naraz dostały na zapęd i chwyciły dogodny wiatr w żagle; z nagła poczęły surfować po morzach i oceanach odważnych spekulacji. Stwierdzili, że nastała opłacalna moda na używanie sztampy i że nie trzeba być jasnym i pojmowalnym, a niechciane idee głosić należy językiem rozwiązłym i zwulgaryzowanym.

 

Uznano, że słów pochodzenia intelektualnego nie należy dawkować w nadmiarze. Ogłosili zwycięski zmierzch jasnych sformułowań. Styl nie mógł być arabeskowy, a ich relikty i popłuczyny wędrowały na gilotynę.

 

Zadęli w zbrojne surmy obwieszczając wieczny odpoczynek trudnym tekstom i długim zdaniom. Naraz poszczególny człowiek począł mieć swobodny dostęp do własnej małostkowości.

*

Z powodu działalności językowego rzeczoznawcy, który wtargnął na arenę dziejów, postanowiono wyposażyć go w stosowne przyobleczenie. I tak się wkrótce stało, że każden narodowy kiep został przyobleczony w stosowny mundurek.

 

Prezentował się w nich identycznie, jak pozostali, co wyglądało jakby wyszedł spod jednej sztancy; kto dał się wbić w to opakowanie, ten w niczym nie odstawał od chóru, ten mówił i biadał w tej samej konwencji: bliźniaczo mądrze i podobnie jak inni, powielał te same, perliście głupie mniemania.