Interpretacja wiersza wydaję się z pozoru prostym zadaniem, zwłaszcza że zaraz po rozprawce jest to najczęściej wykonywane ćwiczenie na lekcjach języka polskiego. Z drugiej strony w nawyk mogą wejść błędne przeświadczenia i technika, którą bez odpowiedniej analizy utworu trudno jest wykorzenić. Trzeba pamiętać, że interpretacja wiersza znacznie różni się od pisania opowiadania, czy przytoczonej już wcześniej rozprawki. Tutaj należy trzymać się pewnej struktury, którą musimy najpierw zrozumieć.
W tym miejscu najwięcej osób popełnia błąd, będący często przyczyną nieodpowiedniej interpretacji. Nie należy mylić podmiotu lirycznego z autorem wiersza, gdyż bardzo często są oni niezależni. Zdarzają się oczywiście sytuację, w której można doszukać się twórcy poezji w tekście, jednak nie jest to zasadą i musimy o tym pamiętać. Określając to bardziej obrazowo, Cyprian Kamil Norwid jest autorem utworu, ale podmiot liryczny jest osobą mówiącą w wierszu. Zobacz, jak wybraliśmy podmiot liryczny w wierszu Jana Kochanowskiego na stronie zinterpretuj.pl
Kiedy już kwestia podmiotu została rozwiązania, trzeba wskazać czy jest on wyraźny, czy też nie. Zwróćmy uwagę na końcówki, czyli formę osobową czasownika, oraz to czy jest wyrażana w liczbie pojedynczej, czy mnogiej. W tym wypadku podmiot liryczny może mówić za siebie lub reprezentować określoną, bądź nieokreśloną grupę ludzi. Czy w wierszu występuje monolog? A może osoba mówiąca zwraca się wprost do czytającego? Zawsze trzeba skonkretyzować, w jakiej sytuacji znalazła się podmiot liryczny i w jaki sposób próbuję nam to przekazać.
Różnica między autorem a osobą mówiącą w wierszu mamy nadzieję, została już wyjaśniona. Drugim często popełnianym błędem w czasie analizy utworu jest niewłaściwa interpretacja wiersza. Nie ma tutaj miejsca na gdybanie, a trzeba określić w sposób dokładny, co jest tematem utworu. Łączy się to z tym co mówi i co chce przekazać nam, czytelnikom podmiot liryczny, a także gdzie się znajduje i czy ma to większe znaczenie. Jeśli miejsce akcji nie zostało jasno zarysowane, nie możemy dopuścić do nadinterpretacji.
Warto jednak szukać wzmianek, co do epoki, wieku czy szeroko pojętego czasu, w którym dzieje się akcja utworu. W ten sposób dużo łatwiej będzie nam zrozumieć tematykę wiersza i przekazywaną treść za jego pośrednictwem. Czy podmiot w sposób poetycki odnosi się do utraty ukochanej? Może ukochana to ojczyzna i jasno wskazuję na to akcja utworu, którą możemy datować na okres po nieudanym powstaniu styczniowym? Ważny aspekt to również powód powstania wiersza. Czy podmiot liryczny chce wyrzucić żal, przekazać radość czy może poruszyć ważną kwestię społeczną? W tle możemy ujrzeć zarysowujące się wezwanie do działania, czy raczej rozpamiętywanie przeszłości, która jest nie do odzyskania? Trzeba bardzo szczegółowo odpowiedzieć sobie na każde pytanie, gdyż nawet najmniejszy szczegół może okazać się pomocny.
Wspomnieliśmy już o konieczności zwrócenia uwagi na sposób, w jaki przemawia osoba mówiąca, a także do kogo się zwraca. Ważną kwestią jest także sam gatunek utworu, gdyż interpretacja sonetu różnić się będzie od hymnu czy erotyku, ze względu na sam zamysł i sens wiersza. Styl to również element, którego nie wolno nam pominąć, zwłaszcza ilość strof, ich podział (wiersz sylabotoniczny, a może wiersz wolny). Na ten przykład, interpretując wiersz Bakczysaraj w nocy wiemy, że jego gatunkiem jest sonet.
Utwór może zarówno posiadać rymy, jak i odznaczać się ich brakiem. Każda kropka, przecinek czy średniówką jest tutaj istotna, a bardzo mało osób zwraca uwagę na użycie środków stylistycznych. Zwróćmy uwagę także na realizm utworu. Podmiot liryczny może występować zarówno w świecie realnym i opowiadać o wydarzeniach historycznych, jak również odnosić się do świata fikcyjnego, stworzonego przez autora. Rodzaj liryki to kolejna bardzo istotna sprawa, gdyż przekazana w sposób pośredni wymaga dużego wyczucia i wczucia się w przedstawiane opisy. Pamiętajmy także, że w liryce bezpośredniej, osoba mówiąca wypowiada się najczęściej jako "ja", czyli w pierwszej osobie.
artykuł sponsorowany