Interpretacja wiersza dla niektórych to czysta przyjemność, dla innych koszmar niedający spokojnie spać. Nieśmiertelne hasło „co autor miał na myśli" stało się na przestrzeni lat powiedzeniem niemal ironicznym. Rzeczywiście poezja jest z natury rzeczy czymś trudno uchwytnym, częścią literatury, która wymyka się jednoznacznym odpowiedziom. Jest jednak kilka zasad interpretacji wiersza, dzięki którym można nieco uporządkować swój tok myślenia o nim lub wykorzystać je w pisaniu pracy czy egzaminu.
Interpretację każdego dzieła literackiego, w tym również wiersza, dobrze jest zacząć od umieszczenia go w odpowiednim kontekście historycznoliterackim. Należy więc podać autora wiersza, określić czas (epokę), w którym powstał. Jeśli mamy taką wiedzę, warto również zaznaczyć, czy jest to jeden z najpopularniejszych utworów danego autora, czy może wręcz przeciwnie, czy zajmuje w dorobku artysty jakieś szczególne miejsce. Wszystkie te elementy mogą mieć duże znaczenie przy ostatecznych wnioskach. Przykładowo, interpretacja Fortepiana Szopena powie nam, że powstał po śmierci Chopina, u schyłku romantyzmu.
To bardzo ważna część analizy, a co za tym idzie — interpretacji wiersza. Wszystkie opracowania lektur są jednogłośne co do tego, że tytuł zawsze mówi nam coś o treści utworu. W przypadku poezji na dodatek, znaczący potrafi być nawet brak tytułu. Zastanówmy się w tym miejscu czy tytuł wiersza jest jedynie wstępem do niego, a może naprowadza nas na nieco inne odczytanie puenty?
Kompozycja utworu również jest bardzo istotna. Wiersz może być bowiem stychiczny lub podzielony na strofy. Posiadać budowę wolną lub na odwrót — być bardzo silnie wewnętrznie zorganizowany. Sprawdźmy, czy posiada rymy, a jeśli tak, to jakiego są rodzaju. Co nam to mówi? Czy taka, a nie inna budowa wiersza pomaga nam w lekturze czy raczej utrudnia zrozumienie utworu?
To w zasadzie główna część analizy i interpretacji wiersza. W tym miejscu bowiem, zamiast pytać "co autor miał na myśli", należy zapytać "w jaki sposób autor próbuje nam swoje myśli przekazać i dlaczego akurat tak". Teraz musimy dokładnie przyjrzeć się wszystkim "chwytom", których autor używa w wierszu i zadać sobie pytanie: po co one tam są? Co one znaczą? Czy wiersz jest oparty na metaforach? Jeśli tak, to na jakich i co one nam mówią? Co czujemy, kiedy mamy z nimi kontakt? Przed napisaniem tej części warto powtórzyć sobie nazwy i definicje poszczególnych środków stylistycznych, bo jest ich naprawdę sporo, a każdy może służyć czemu innemu. Przykładowo - interpretacja wiersza Burza pozwoli nam ustalić, że Mickiewicz zastosował w niej wiele wyrazów dźwiękonaśladowczych, by oddać okoliczności przyrody.
...czyli "osoba mówiąca w wierszu". Zastanówmy się, kim jest? Czy się ujawnia? Jeśli tak, to w jaki sposób? Co wiemy o tej postaci, jakie robi na nas wrażenie i po czym konkretnie ją poznajemy? W jakiej znajduje się sytuacji i dlaczego?
W tym miejscu zastanówmy się, o czym jest wiersz, nad którym tak dokładnie pracujemy. Weźmy pod uwagę wnioski, do których doszliśmy w poprzednich podpunktach. Czy sens wiersza jest łatwy do odgadnięcia? Jaką funkcję mógł pełnić w czasie, kiedy został napisany? Po co autor go opublikował? Co mogło go skłonić do jego napisania?
Na koniec podsumujmy wszystko, co do tej pory udało nam się ustalić. Nie chodzi bynajmniej o powtórzenie wszystkiego po raz kolejny, ale o wyciągnięcie dwu- lub trzyzdaniowego ekstraktu z całego dotychczasowego toku rozumowania. Możemy również dać wyraz własnym wrażeniom. Czy wiersz nam się podobał? Dlaczego tak lub nie? Jakie emocje w nas wzbudził? Czy zapamiętamy go na dłużej?
artykuł sponsorowany