Jury Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus ogłosiło długą listę 14 książek zakwalifikowanych do tegorocznej edycji. Spośród 137 zgłoszonych dzieł, wybrano te, które najpełniej odzwierciedlają bogactwo literackie regionu. Tegoroczna selekcja stanowi prawdziwy przekrój literacki, z reprezentantami z aż dziesięciu krajów, co podkreśla różnorodność i dynamikę współczesnej sceny pisarskiej w Europie Środkowej.
W tym roku poznamy nazwisko dwudziestego laureata bądź laureatki w historii Nagrody Angelus. Nagroda ta, od początku swojego istnienia, niezmiennie wspiera i promuje najważniejsze zjawiska literackie oraz najwybitniejszych pisarzy i pisarki z Europy Środkowej. Angelus ugruntował swoją pozycję jako istotny literacki drogowskaz, a wielu jego laureatów i nominowanych w kolejnych latach zdobywało najbardziej prestiżowe światowe laury, w tym Międzynarodową Nagrodę Bookera czy Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Przykładem jest Swietłana Aleksijewicz, która odebrała Angelusa cztery lata przed Literacką Nagrodą Nobla.
Długa lista Angelusa 2025 charakteryzuje się wyjątkową różnorodnością. Opowiadane w nominowanych książkach historie układają się w skomplikowaną, ale bardzo charakterystyczną dla regionu opowieść o społeczeństwach i jednostkach, przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Tak zróżnicowanych nominacji nie było od lat. Poniżej prezentujemy pełną listę tytułów:
Wyboru książek dokonało jury w składzie: Andrej Chadanowicz (przewodniczący), Bernadetta Darska, Dobrawa Lisak-Gębala, Jerzy Madejski, Paulina Małochleb, Tomasz Mizerkiewicz i Maciej Robert. To od ich decyzji zależeć będzie, które siedem książek zakwalifikuje się we wrześniu do ścisłego finału Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus, oraz która książka ostatecznie zatriumfuje podczas uroczystej gali finałowej 18 października.
Angelus to jedyna przyznawana w Polsce nagroda, która wskazuje i promuje najlepsze książki prozatorskie pisarzy i pisarek pochodzących lub tworzących w krajach Europy Środkowej. Autorka bądź autor zwycięskiej prozy może liczyć na gratyfikację finansową w wysokości 150 tys. zł. Do nagrody zgłaszać można polskie wydania książek z 23 krajów, co sprawia, że Angelus pełni ważną rolę popularyzatorską. Wielu laureatów i laureatek zyskało dzięki niej w Polsce znaczną rozpoznawalność i wierne grono czytelników, wśród nich m.in. Oksana Zabużko, Georgi Gospodinow czy Serhij Żadan.
Pierwsza edycja Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus odbyła się w 2006 roku. Od 2010 roku przyznawany jest także Angelus za przekład – dla tłumaczek i tłumaczy nagrodzonej książki przewidziana jest nagroda w wysokości 40 tys. zł. Dodatkowo wszyscy autorzy i autorki, których książki znajdą się w finałowej siódemce, zostają wyróżnieni nagrodą w wysokości 5 tys. zł.
Pulę angelusowych wyróżnień uzupełnia Nagroda im. Natalii Gorbaniewskiej – upamiętniająca pierwszą przewodniczącą jury Angelusa. O tym, w czyje ręce trafia, decyduje publiczność w internetowym głosowaniu (oddając głosy na książki z finałowej siódemki). Laureat lub laureatka plebiscytu otrzymuje zaproszenie na rezydencję literacką we Wrocławiu.