Można odnieść wrażenie, że kilka świetnych książek przeszło w tym roku niemal bez echa. Może dlatego, że recenzenci nie nadążali z czytaniem? Oby w przyszłości nie czekało nas to, że każdy będzie czytał co innego, a obiegi czytelnicze nie będą się przenikać.

Mniej było spektakularnych debiutów młodych, a więcej udanych książek pisarzy już znanych. Trójka nominowanych do PaszportówPOLITYKI przedstawia się na tym tle bardzo ciekawie. Łączy ich nie tylko to, że są trzydziestolatkami i że ich najnowsze książki nas zaskoczyły. Przede wszystkim wspólne jest to, że wszyscy mierzą się z wielkimi tematami: religią, śmiercią i polskością. Wszystkie trzy książki są odważne.

Justyna Bargielska, poetka, laureatka Nagrody Literackiej Gdynia za tom wierszy „Dwa fiaty”, zadebiutowała niezwykłą prozą „Obsoletki”. W krótkich opowiadankach powraca motyw chyba najtrudniejszy, jaki można sobie wyobrazić: martwe dzieci i poronienia. Bargielska opisuje rozmaite warianty życia po poronieniu. Wymyśla język, jakim można o tym mówić, jest jednocześnie autoironiczna i sarkastyczna, ale to wszystko nie pozbawia tych opowiadań bolesności. Przeciwnie, są jeszcze bardziej przejmujące.

Ignacy Karpowicz przyzwyczaił nas do tego, że każda jego książka jest zupełnie inna. „Balladyny i romanse” można czytać na wiele sposobów: jako humoreskę o zstąpieniu bogów na ziemię, jako traktat o popkulturze, która weszła w miejsce religii, albo jako powieść psychologiczną. Robi wrażenie nie tylko erudycja Karpowicza, ale przede wszystkim przenikliwy obraz naszej rzeczywistości. Poza tym dawno nie było już u nas powieści tak inteligentnie komicznej, w której na dodatek słychać śmiech bogów.

„Wąż w kaplicy” to 13 powieść Tomasza Piątka, który tym razem – ku zaskoczeniu czytelników – zajął się polskością. Jego bohater, cudzoziemiec, chce zgłębić fenomen polskości, chce zrozumieć, dlaczego Polacy nieustannie zaprzepaszczali to, co dobre, wybierali śmierć i autodestrukcję. Krytyczna i napisana z rozmachem powieść Piątka wpisuje się w dyskusje o polskości, których bardzo wiele toczyło się w tym roku.

Wszystkie te książki są dowodem, że młoda literatura nie boi się najtrudniejszych tematów i, co ważne, znajduje język, by mówić o rzeczach istotnych.

Oto nasi tegoroczni nominowani:

Justyna Bargielska
Ignacy Karpowicz
Tomasz Piątek

***

Oni nominowali:

Przemysław Czapliński, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Paweł Dunin Wąsowicz, „Lampa”, Grzegorz Jankowicz, „Tygodnik Powszechny”, Piotr Kofta, „Dziennik. Gazeta Prawna”, Anna Nasiłowska, Instytut Badań Literackich PAN, Robert Ostaszewski, Portal kryminalny, „Dekada Literacka”, Marta Mizuro, „Odra”, „Zwierciadło”, Dariusz Nowacki, Uniwersytet Śląski, Kazimiera Szczuka, Instytut Badań Literackich PAN, Marek Zaleski, Instytut Badań Literackich PAN.

Ponadto zgłoszeni zostali:

Krzysztof Bartnicki za „Komandora” (Ha!art), Joanna Bator za dylogię „Piaskowa Góra” (W.A.B.) i „Chmurdalia” (W.A.B.), Leszek Biały za „Źródło Mamerkusa” (Nowy Świat), Elżbieta Cherezińska za „Ja jestem Halderd” i „Grę w kości” (Zysk i Ska), Radosław Kobierski za „Ziemię Nod” (W.A.B.), Krzysztof Koziołek za „Miecz zdrady” (Manufaktura Tekstów), Grzegorz Kwiatkowski za tom „Osłabić” (Mamiko), Adam Lipszyc za „Ślad judaizmu w filozofii XX wieku” (Fundacja im. Profesora Mojżesza Schorra), Kaja Malanowska za „Drobne szaleństwa dnia codziennego” (Krytyka Polityczna), Jarosław Maślanek za „Apokalypsis ‘89” (W.A.B.), Łukasz Orbitowski za „Nadchodzi” (WL), Janusz Rudnicki za „Śmierć czeskiego psa” (W.A.B.), Sylwia Siedlecka za „Szczeniaki” (W.A.B.), Mariusz Szczygieł za „Zrób sobie raj” (Czarne), Wit Szostak za „Chochoły” (Lampa i Iskra Boża), Marta Syrwid za opowiadania w antologiach i powieść „Zaplecze” (W.A.B.), Szczepan Twardoch za „Wieczny Grunwald” (NCK), Michał Zygmunt za „Lata walk ulicznych” (Krytyka Polityczna).

***

Na tym kończymy prezentację nominowanych w tym roku do naszej nagrody kulturalnej Paszport POLITYKI. Nazwiska laureatów poznamy 18 stycznia 2011 r.

źródło: http://www.polityka.pl/paszportypolityki/