Legendarna powieść będąca jednym z pierwszych i zarazem najważniejszych dzieł XVII-wiecznego nurtu łotrzykowskiego, bez której nie byłoby ani Brechtowskiej Matki Courage ani Grassowego Blaszanego Bębenka.

Jednym z (anty)bohaterów utworu jest wojna trzydziestoletnia; trup ściele się gęsto, niesamowite wydarzenia zmieniają się jak w kalejdoskopie. Simplicius zgodnie z zamysłem Opatrzności przechodzi kolejne etapy podróży (m.in. Spessart, Gelnhausen, Hanau, Magdeburg, Kolonia, Paryż, Moskwa, Japonia, Egipt, Konstantynopol, Rzym i ponownie Gelnhausen), kolejne metamorfozy (pastuch, goniec, błazen, żołnierz, bandyta, śpiewak operowy, pielgrzym, naukowiec, galernik, pustelnik), kolejne stany samoświadomości. Na własną rękę zdobywa wiedzę o tym jak funkcjonują instytucje społeczne, prawne, polityczne, wojskowe, religijne. Doświadcza bólu, zdrady i samotności.

Christofell von Grimmelshausen, który przez ponad dekadę był czynnym żołnierzem frontowym, oparł fabułę na wątkach autobiograficznych. Historycznie więc Simplicissimus jest ściśle określony, przypisany do rzeczywistych wydarzeń, składających się na obraz życia społecznego Niemiec tamtych czasów.

Przygody Simplicissimusa wychodzą poza ramy twórczości pikarejskiej, łącząc w sobie elementy powieści społecznej, przygodowej i błazeńskiej. Te zbliżone, choć nie tożsame, kierunki pochodzą z nurtu nieoficjalnego, „drugiego obiegu” wobec kultury dworskiej, zakorzenionego w tradycji ludowego karnawału. Ubogi bohater, częstokroć na bakier z prawem i dobrymi obyczajami dzięki wrodzonemu sprytowi i doświadczeniu wychodzi obronną ręką z wydawałoby się beznadziejnych sytuacji. Konwencja bohatera-prostaczka pozwala autorowi na zjadliwą satyrę, wydobycie wszystkich absurdów ludzkiego zachowania i wyostrzenie w oczach czytelnika obrazu niesprawiedliwego, okrutnego i szalonego wojennego świata. Wszystko to sprawia, że ten barokowy manifest antywojenny jakim są Przygody, jest zarazem jednym z najszerszych – i mimo wielu akcentów błazeńskich – najbardziej przejmujących opisów wojny trzydziestoletniej i jej skutków.

materiały prasowe

Redakcja · 08:48 17.09.2024 · 0 ·