Łemko Bury - Jerzy
Proza » Obyczajowe » Łemko Bury
A A A

Pułkownik, Lowka Bogdanowycz trzymał mowę. Pozostali, mocząc usta w gorącym piwie, gapili się na starego wiarusa i dmuchali w manierki. Mróz mieszał się z parą i usypiał siwym szronem na wąsach.
- To będzie, jak ja mówił! Wilki wyjdą z tamtej strony - wskazał lufami dubeltówki na las. - Pilnujta się striłcy! Jak dobiegną do połowy polany, macie zabijać i uważajcie, bo wilk, to zawsze wilk. Może atakować!
- Bogdanowycz! - Łemko Bury uniósł się w siodle. - Ja podjadę do nagonki, pozwolicie?
- Goń! Niech idą w las! Koniecznie! Swołocz naganiać na polanę...! My im powiemy... Zdrastwujtie.
W kotle ustawionym na kamiennym palenisku gotował się bigos, a miejscowe kobiety królowały przy stołach. Kiełbasy, niczym warkocze ukraińskiej narzeczonej wiły się pomiędzy bochenkami chleba. Bury położył lufę sztucera na zadzie kobyły i pogalopował przez sypki śnieg.
- A teraz, pozwólcie towarzysze, pokażę wam swoje medaliery.
Bogdanowycz świsnął pod nosem.
- Oto moje wojsko - rzekł miękko.
Z domu wybiegły dwa wielkie owczarki i usłużnie przysiadły przy nodze Lowki.
- Ten mniejszy, Zula, suka moja jedyna - podrapał psa po karku. - Dwa razy życie moje ratowała. Raz na Odrze, zębami mnie zdzierżyła i do niemieckiego brzegu spłynęła. Drugi raz w Berlinie, przed miną pozór dała - rozłożył długie ręce na boki. - Ot, taka suka maja!
Myśliwi zasłuchali się w Bogdanowycza i z podziwem oglądali psy. Każdy wilczur miał szeroką obrożę z mocowanymi do czarnej skóry medalami.
- Dżygit, - pułkownik poklepał wielkiego owczarka po głowie - to bestia. Na własne oczy, towarzysze, widziałem jak wyrwał jednemu zdrajcy gardło. Szkolony był na wrogie tanki i miał iść z granatami, ale ja go zabrałem do siebie. Usynowiłem, bracia, jak swego. Cztery ordery dostał za męstwo!
- Swój pies! - zawołał któryś
- Swój pies - powtórzyli inni i skłonili głowy przed Lowką. - U nas takich nie masz.
- Oj... Nie masz.
Mlaskali w podziwie i pstrykali palcami. Mróz szczypał policzki i kleił oczy, a piwo grzało pod kożuchami. Kobiety w śmiesznie dużych walonkach, tańczyły nad bigosem.
Od strony lasu przygalopował Łemko Bury. Wyhamował przed Bogdanowyczem, aż koń przysiadł na zadzie.
- Melduję! Nagonka poszła!
- To teraz, moi myśliwce - rzekł pułkownik. - Stroić giwery i na stanowiska!
Jak na złość sypnęło śniegiem. Spadł drobny, a zimny i bił po twarzach do bólu. Wiatr zamiatał płatki i gęstymi chmurami wirował nad polaną.
- Towarzysze! - zawołał pogodnie Bogdanowycz.
- Pamiętajcie. Za każdego wilka całe sto złociszów! Płacą bez wyjątku, za każdą sztukę.
Myśliwi zatarli ręce, pochuchali w rękawice i rozeszli się w stronę polany na ustalone stanowiska. Każdy wziął w kieszeń flaszkę wódki i garść nabojów. Pożegnani krzyżem na drogę, pogłaskani kobiecą ręką wyszli naprzeciw wilkom. Od strony lasu słychać było wystrzały jak werbelki i pohukiwania ludzi. To szła nagonka. Łemko Bury objechał na swojej kobyle linię i stwierdził bezpieczeństwo. Teraz on był łowczym i jemu podlegało wszystko. Mianował go wczoraj, przy wódce sam Lowka Bogdanowycz, bohater wojenny i figura w aparacie władzy. Burego otaczał wielki mir. Do dzisiaj był nikim. Jako szeregowy przeszedł swój bojowy szlak i nikt nie powierzał mu takiego zaufania. Szedł zawsze gdzie mu kazano. Roztrącał na boki nieprzyjaciół i strzelał w przód. Zawsze zwrócony twarzą do wroga, modlił się o szczęście. Niemiec moich pleców nie widział - tak streszczał swoje wojowanie i to było wszystko, co pamiętał. Jedno, co dała mu wojna, to wielkie zamiłowanie do wódki. Idąc na swoje miejsce, zwinął ze stołu dwie solidne butle majonego spirytusu.
Linia stanowisk, ułożona w długi półksiężyc, wsparła się plecami o świerkowy młodniak. Przed myśliwymi bieliła się łąka, płaska jak patelnia. Łemko Bury usadowiony w wygodnym gnieździe, pociągnął z butli. Alkohol wlewał się ogniem, palącym piersi. Dawał ciepło. Nad łąką wirowała zawieja, ograniczając widoczność do kilkunastu metrów. Bury precyzyjnie szykował sztucer do pracy, pociągając, co chwilę z butli. Po tym, jak jego dwaj bracia poszli na wschodnią stronę gór, wiedzeni słowem magnetycznym i wielkim, pozostał sam. Poszli za hyrem ognistym i ciężkim, które przyszło wraz z końcem wojny. Ktoś przyjechał na koniu i rzucił w spokojnych Łemków, jedno tylko słowo - Bandera. Powyciągali spod strzechy karabiny i wyprawieni na drogę, kawałkiem słoniny, odeszli. Ci, co pozostali, wybrali nienawiść innych, poniżenie w oczach przybywających osadników i podejrzliwość nowej władzy.
Bury ułożył się wygodnie na wiązce słomy i popijając wódkę oczekiwał. Zamieć ograniczała widzenie do połowy polany, a wypity alkohol wchodził w krew i mącił wzrok.
- Bury! - Bogdanowycz sprawdzał stan. - Jesteś?
- Jestem, Bogdanowycz.
- Kulawy!
- Jestem
- Bośko!
- Jezdem
- Fiodor!
- Tak toczno
- Pula!
- Jest
- To trzymajcie się, gnaty jedne! Wołki idut! Pasmatrim, kto gieroj!
Nagonka zaciskała pierścień wokół polany, a palba karabinowa mieszała się z okrzykami naganiaczy. Jazgot wystrzałów dochodził z każdej strony. Bury był pijany. Walczył z opadającą na sztucer głową i ogarniającym go snem. Wiedział, że nie może zawieść pułkownika. Gdy ujrzał wybiegające na środek dwie postacie wilków, pomyślał, że to podwójne, pijackie zwidy. Oddał strzał. Wilk wyskoczył w górę, wyrwany uderzeniem pocisku. Dobrze widzę - pomyślał - został jeden.
Po przeładowaniu zamka, oddał następny strzał i na polanie pozostała tylko biel śniegu. Ostatkiem sił wypił kilka łyków wódki i upadł nieprzytomny w słomę.

*

Lowka Bogdanowycz, ubrany w żółte bryczesy, tańczył wokół Burego. Podskakiwał na bosych nogach i co raz uderzał go w twarz. Bury siedział przywiązany do małego zydla, na środku izby, doprowadzony do trzeźwości, natarty śniegiem i polany lodowatą wodą. Kobiety zasłoniły sobą kocioł z bigosem i popłakiwały, chowając twarze w kolorowe zapaski.
- Faszysta! - wrzeszczał Buremu w twarz. - Faszysta i swołocz!
- Darujcie - seplenił z wypływającą ustami krwią - Bogdanowycz, darujcie.
- Widzicie go? Chachoł jeden! Izwinitie gadasz? Izwinitie? Bandyto i morderco! Skurwisynu, job twaju mać!
- Darujcie, nic nie wiem... Opił żem się jak świnia. Wszystkom zabył.
- Aleś wódki nie zabył! - Bogdanowycz uderzył Burego w brzuch. - Suko!
Myśliwi siedzieli przy długim stole i w milczeniu przyglądali się scenie. Pułkownik parował wściekłością, a koszula Burego czerwieniła się krwią.
- Opiłem się, pułkownik Bogdanowycz - zapłakał. - Opiłem jak świnia... Śpik mnie wziął i odebrał życie... Darujcie, towarzyszu.
Mówił bardzo cicho. Bogdanowycz przykładał ucho blisko jego ust i co słowo, uderzał głową w środek nosa.
- Masz! Faszysto... Suko!
Bury wiedział, że zrobił coś bardzo złego, ale co? Myślał i nic nie przychodziło mu do głowy. Wraz z utratą przytomności całkowicie zatracił pamięć. Nawet nie myślał, by zapytać. Bardziej niż bicia bał się prawdy. Po którymś kopnięciu stracił przytomność.
- Teraz, myśliwce moje, - Bogdanowycz dosiadł się do stołu - musimy coś postanowić. Radźcie!
- Jak tu radzić? Towarzyszu, on nasz, Łemko, tutejszy - łagodził stary Pulek.
- Izwinitie! - Przyłożył rękę do serca Fiodor.
- Pomiłujcie! - Skłonił sie Bośko, stary kłusownik.
- A może on faszysta i szpion od Bandery? - Zwątpił Kulawy.
Pułkownik podszedł do kotła i zagarnął łyżką bigosu. Przez chwilę chodził, mlaskając gołymi stopami o klepisko.
- Wy tu czegoś nie zrozumieli - zaczął łagodnie. - To morderca i bandyta! Swołocz! - krzyknął i kopnął w zakrwawioną twarz Burego. - Ja tu coś wymyślę, robaczki moje! Nie takich ja sprawiał, nie takich jak ten.
- Może wódki dać? - zapytał Kulawy. - Napijmy, może coś wejdzie w łeb?
- Dawaj! Bigosu też podajcie.
Jedli i przepijali. Każdy myślał o Burym i snuł swoje domysły, co do jego losu. Znali Bogdanowycza i wiedzieli, że jemu nie wolno sprzeciwiać się, bo to jak skazujący wyrok. Pułkownik był wielką figurą i trzymał władzę w całej okolicy. Gdy już pojedli i wypili kilka butelek wódki, Bogdanowycz powstał i rozkazał ocucić Burego. Kulawy wylał na nieprzytomnego wiadro wody. Bury wracał do świadomości.
- Widzisz ty mnie?! - zapytał pułkownik,pochylając sie nad Burym. - Widzisz? Dywersancie!
- Widzę, towarzyszu.
- Bracia myśliwce! My zrobimy, jak powiem, - usiadł i przepił - jak wszystko, co tutaj powiem. Buremu zmienić gacie i koszulę. Dąć mu na nogi sapożki, ale nie takie na śnieg, na drogę. Dać mu takie cerkiewne, cieniutkie i płytkie. Mogłem swołocz wykończyć, ale...
Na to "ale" wszyscy przyklasnęli, bo już wiedzieli, że to jedno słowo, ma większą wartość niż życie.
- Mogłem go wykończyć, - ciągnął mowę Bogdanowycz, - ale mam lepszy pomysł - uśmiechnął się i zatarł dłonie. - Podkurować mi go do rana, tak żeby stał na własnych nogach. A potem będzie zabawa. Rzekłem!

*

Obudzili go wczesnym świtem. Kazali ubrać się w bardzo cienki garnitur i buty dali, jak z papieru. - Bogdanowycz kazali - mówili na usprawiedliwienie i wciskali do kieszeni kawałki kiełbasy. Bury był obity z każdej strony, do tego stopnia, że w bólu nie rozumiał, co się dzieje.
- Idź na Caryńską - szepnął mu do ucha Fiodor - tam bracia twoi ze striłcami siedzą. Idź!
Przed domem myśliwi stali w szyku. Każdy z nich trzymał strzelbę, wspartą na ramieniu. Gdy wyszedł z piwnicy, zdjęli czapki na powitanie. Bury modlił się o szybką śmierć.
- Bury! - odezwał się pułkownik. - Dywersancie jeden! Swołocz jesteś faszystowska
i zdrajca!
- Bogdanowycz! - odparł Bury. - Ty mnie faszystą nie nazywaj! Ja krew swoją przelewałem! Zabij, jak żem winien, ale nie obrażaj!
- Widzicie? Jaki gieroj!
- Gieroj! - potwierdził Bury. - Katujesz mnie! Krew mi upuszczasz niewinnie! Ludzie patrzą i widzą.
- Gdzie te ludzie? Te tutaj, to ludzie? Ty bladź jesteś, jak oni wszyscy!
- Tyś bladź, Bogdanowycz. Jeść ci tutaj dają!
- Patrzcie! Jaki się znalazł!
- Kończ, Bogdanowycz!
- Kończę! Faszystowski ryju! - Odbezpieczył pistolet i przystawił Buremu do głowy. - Dam ci szansę! Poznaj krasnoarmiejskie serce... Obyś sam zdechł! Pójdziesz sobie, rybeńko w las. Tak. Pójdziesz w las. Dam ci dwie godzinki, job twaju mać, dwie godzinki. Po czasie pójdziemy za tobą. Jak do nocy zdybiemy, to masz w czapę! Rozumiesz? W czapę! Będzie polowanie! Ot!
- Ruska świnia! - Buremu było już wszystko jedno. - Enkawudzista jesteś! Podły człowiek.
Bogdanowycz zbladł jak śnieg. Myśliwi uciekli do domu i przyglądali się zza firanek. Odważne kobiety stały obok, owinięte kolorowymi chustami.
- Idź już! Bo ubiję!
Łemko Bury odwrócił się na pięcie i poszedł, w cienkich bucikach, w marynarce narzuconej na gołe ciało.
- Polaczki do mnie! - Bogdanowycz krzyknął w stronę domu. - Ktoś musi pochować moje medaliery! - Przez chwilę myślał, bijąc się szpicrutą po bucie. - A oskórować przed zakopaniem! Zapłacą jak za wilki, po całe sto złociszów!

Poleć artykuł znajomym
Pobierz artykuł
Dodaj artykuł z PP do swojego czytnika RSS
  • Poleć ten artykuł znajomemu
  • E-mail znajomego:
  • E-mail polecającego:
  • Poleć ten artykuł znajomemu
  • Znajomy został poinformowany
Jerzy · dnia 16.12.2008 13:14 · Czytań: 1271 · Średnia ocena: 3,75 · Komentarzy: 14
Komentarze
ginger dnia 16.12.2008 15:22 Ocena: Bardzo dobre
Nie rozumiem... Bury się spił, ale żeby zaraz o to taka awantura była...? Dlaczego...?
Napisane specyficznie - trzeba się wczuć mocno. przynajmniej ja musiałam, żeby dotarło do mnie, o co chodzi. Podoba mi się, tylko kurcze nie do końca rozumiem...
Jerzy dnia 16.12.2008 15:42
A co tu rozumieć? Spił się i przez pomyłkę zastrzelił psy pułkownika. Ot cała sprawa.B)
Dzięki za czytanie :)
ginger dnia 16.12.2008 15:53 Ocena: Bardzo dobre
Ja dzisiaj jakaś śnięta ryba jestem chyba, ale na te psy nie wpadłam. Matko święta! A to takie oczywiste...
No nic... Teraz już wiem wszystko i podoba mi się jeszcze bardziej :D
stary krab dnia 16.12.2008 16:55 Ocena: Bardzo dobre
Cześć Jerzy. Drukowałeś to w Kozimrynku, prwda? Najbadrziej utkwił mi z tego opowiadania tenże fragment:
- Dam ci szansę! Poznaj krasnoarmiejskie serce... Obyś sam zdechł! Pójdziesz sobie, rybeńko w las. Tak. Pójdziesz w las. Dam ci dwie godzinki, job twaju mać, dwie godzinki. Po czasie pójdziemy za tobą. Jak do nocy zdybiemy, to masz w czapę! Rozumiesz? W czapę! Będzie polowanie! Ot!B)
Jerzy dnia 16.12.2008 16:59
Cześć krabie :)
Tak, w Kozimrynku i w Wyspie i w Akcencie.
Opowiadanko nieco zainspirowane Izaakiem Bablem.
Jack the Nipper dnia 16.12.2008 20:40 Ocena: Bardzo dobre
Cytat:
na przeciw wilkom


naprzeciw

Cytat:
wielka figura w aparacie władzy. Burego otaczał wielki


2 x wielki

Cytat:
powierzał mu takiego zaufania


powierzać zaufanie? Hmm, może "powierzac zadanie" albo "darzyc zaufaniem"?

Cytat:
się łąka, płaska jak patelnia. Łemko Bury usadowił się w wygodnym gnieździe i pociągnął z butli. Alkohol wlewał się


Zgrzytające powtórzenia

Cytat:
Buremu w Twarz.


twarz - mała litera

Znowu bardzo dobre.
Jerzy dnia 16.12.2008 20:45
Dzięki. Poprawiam.
Jerzy dnia 16.12.2008 20:47
Cytat:
powierzał mu takiego zaufania


powierzać zaufanie? Hmm, może "powierzac zadanie" albo "darzyc zaufaniem"?

a to jest element stylistyki, celowy
Jack the Nipper dnia 16.12.2008 21:14 Ocena: Bardzo dobre
Ok :)
Wszystko co wypisuję, to są tylko i wyłącznie sugestie, wskazanie gdzie mi coś zaskrzypiało i przerwało przyjemne czytanie. Proszę się za bardzo nie przejmować, choc jesli czasem takie punktowanie pomaga to dobrze.
Jerzy dnia 16.12.2008 21:16
to bardzo pomaga i proszę o więcej :)
Samuel Niemirowski dnia 17.12.2008 04:08 Ocena: Dobre
Po rosyjsku gadają... ciekawe.... :D
milla dnia 17.12.2008 21:49
Z Twoich opowiadań najpabrdziej przypadło mi do gustu to z KOziego V.
W tym przypadku treść szalenie daleka dla mnie. Jednak tekst napisany tak, ze ... można pozazdrościć. Tak samo, jak Ginger, nie pokapowałam się, że Bury zabił psy.
Cytat:
Bury położył lufę sztucera na zadzie kobyły i pogalopował przez sypki śnieg.
I nie spadła?:)
"job twaju mać" Od razu stanęła mi przed oczami "Boża podszewka"
Jerzy dnia 17.12.2008 22:00
Cytat:
Bury położył lufę sztucera na zadzie kobyły i pogalopował przez sypki śnieg.
I nie spadła?smiley

skoro lufy, to trzymał tę dubeltówe za rękojeść, nie?
Inna sprawa, że tutaj użyłem słownictwa jeździeckiego. Przykłada się palcat /bacik, szpicrutę/ do zadu konia by go pobudzić. Dobrze ułożony koń przechodzi do galopu po dotknięciu szpicrutą jego zadu.
milla dnia 17.12.2008 22:05
a fakt, ze leżała lufa, a nie sztucer. mimo wszytsko, jakoś mi to zdanie przeszkadza:)
Polecane
Ostatnie komentarze
Pokazuj tylko komentarze:
Do tekstów | Do zdjęć
Jacek Londyn
08/12/2024 20:36
Dobry wieczór. Myślę, że niekoniecznie trzeba wyrażać… »
przyszycguzik
08/12/2024 20:24
To trudne pytanie. Chyba ta sytuacja jest wypadkową kilku… »
Kazjuno
08/12/2024 19:15
Janusz Rosek Bardzo ciekawy rozdział. Treść obfituje w… »
Jacek Londyn
07/12/2024 18:29
Wydawać by się mogło, że w tytule opowiadania Autor… »
valeria
06/12/2024 23:09
A już myślałam, że wszystko leży:) »
pociengiel
06/12/2024 21:36
stalker pozoruje komentarz. Na ten ból gastrolog nie pomoże. »
Pulsar
06/12/2024 17:53
Ludzie z pociągu, nie byli objęci marketingiem i… »
pociengiel
05/12/2024 19:49
Wypracowanie pod założenie, że skoro nie da się zmierzyć z… »
Darcon
05/12/2024 18:03
Zabawne. Lubię absurd, zwłaszcza gdy w braku logiki, jest… »
Leszek Sobeczko
05/12/2024 17:21
Dziękuję ajw Dużo czau od publikacji tego wiersza.… »
ajw
04/12/2024 13:50
Świat oszalał. Tyle w temacie. Pozdrawiam serdecznie :) »
ajw
04/12/2024 13:48
Byś się zdziwił. Jest wielu ludzi, którzy kochają wyłącznie… »
gitesik
04/12/2024 11:45
Bardzo intymna zwrotka. »
ajw
04/12/2024 11:40
Bardzo ładna pełna delikatności miniatura. Lubię Twoją… »
gitesik
04/12/2024 11:39
Rzeczywiście to słowo "grzyby" użyłem cztery razy… »
ShoutBox
  • Berele
  • 16/11/2024 11:56
  • Siema. Znalazłem strasznie fajną poetkę: [link] Co o niej sądzicie?
  • ajw
  • 01/11/2024 19:19
  • Miło Ciebie znów widzieć :)
  • Kushi
  • 31/10/2024 20:28
  • Lata mijają, a do tego miejsca ciągnie, aby wrócić chociaż na chwilę... może i wena wróci... dobrego wieczorku wszystkim zaczytanym :):)
  • Szymon K
  • 31/10/2024 06:56
  • Dziękuję, za zakwalifikowanie, moich szant ma komkurs. Może ktoś jeszcze się skusi, i coś napiszę.
  • Szymon K
  • 30/10/2024 12:35
  • Napisałem, szanty na konkurs, ale chciałem, jeszcze coś dodać. Można tak?
  • coca_monka
  • 18/10/2024 22:53
  • hej ;) już pędzę :) taka zabiegana jestem, że zapominam się promować ;)
  • Wiktor Orzel
  • 17/10/2024 08:39
  • Podeślij nam newsa o książce, wrzucimy na główną:)
  • coca_monka
  • 14/10/2024 19:33
  • "Czterolistne konie" wyszły na początku września, może nawet gdzieś się wam rzuciły pod oczy ;)
  • coca_monka
  • 14/10/2024 19:32
  • Bonjour a tout le monde :) Dawno mnie tu nie było! Pośpieszam z radosną informacją, że można mnie zakupić papierowo :)
  • mike17
  • 10/10/2024 18:52
  • Widzę, że portalowe życie wre. To piękne uczucie. Każdy komentarz jest bezcenny. Piszmy je, bo ktoś na nie czeka :)
Ostatnio widziani
Gości online:0
Najnowszy:Usunięty